اثر مرحله اول بازتوانی قلبی بر کیفیت زندگی و ظرفیت عملکردی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی

مقدمه و اهداف شیوع نارسایی قلب در حال افزایش است. اثرات مراحل دوم و سومبازتوانی قلبی در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی سرپایی (از بیمارستان ترخیص شده)، مکرراً مورد بررسی قرار گرفته است، لیکن به علت خطرات موجود برای بقای بیماران قلبی در زمان بستری (احتمال کاهش شدید ظرفیت عملکردی بیمار در این مرحله) اثرات مرحله اول بازتوانی قلبی به­ویژه برای مبتلایان به نارسایی قلبی مورد تحقیق قرار نگرفته است و حتی گزارشی از اثر تمرینات معمول در مرحله اول بازتوانی این بیماران نیز در دسترس نیست. از طرفی دیگر، سنجش کیفیت زندگی در سیـستم مراقبـت بهداشتی اهمیت روزافزونی دارد، به­طوری که برخـی بهبـود کیفیـت زنـدگی را مهم­ترین هدف مداخلات درمانی به­ویژه در بیماری­های مزمن می­دانند. بنابر این هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر مرحله اول بازتوانی قلبی بر کیفیت زندگی و ظرفیت عملکردیبیماران بستری مبتلا به نارسایی قلبی است. مواد و روش­ها این کارآزمایی بالینی کنترل شده یک سویه کور بر روی 34 بیمار بستری با نارسایی قلبی متوسط و نسبتا شدید (بر اساس طبقه­بندی عملکردی انجمن قلب نیویورک) با کسر تخلیـه بطـن چـپ کمتر از 40 درصد انجام شد. بیماران به­طور تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. هر دو گروه مراقبت­های معمول پزشکی در زمان بستری و فیزیوتراپی تنفسی را دریافت کردند. در گروه مداخله بیماران علاوه بر این مراقبت­ها، با استفاده از دوچرخه ثابت ورزش هوازی نیز انجام دادند. در هر دو گروه علاوه بر پارامترهای معمول (مانند ضربان قلب، فشار خون و تعداد تنفس)، در روز اول و پنجم بستری کیفیت زندگی )با استفاده از نسخه فارسی شده­ی پرسش­نامه آنژین سیاتل ( و ظرفیت عملکردی (با آزمون 6 دقیقه راه رفتن) اندازه­گیری شد. نرمال بودن داده­ها در دو گروه با آزمون شاپیرو ویلکو تغییرات پارامترها با آزمون چند عاملی اندازه­گیری­های مکرر تحلیل واریانس بررسی شد. یافته­ها قبل از شروع مداخله متغیرهای مربوط به شدت بیماری، دموگرافیکی و وابسته­ی دو گروه با هم اختلاف معنادار نداشتند. از روز اول تا پنجم ظرفیت عملکردی هر دو گروه افزایش داشت. میزان این بهبود در گروه مداخله و کنترل به سطح معناداری نرسید. کیفیت زندگی در گروه مداخله به­طور میانگین 84/53 درصد و در گروه کنترل 62/29 درصد بهبود یافت. میزان این بهبود بین دو گروه با 001/0P= تفاوت معنادار داشت. نتیجه ­گیری بازتوانی قلبی مرحله اول هم به­صورت تمرینات معمول و هم با اضافه شدن ورزش هوازی به این تمرینات در طی پنج روز بستری بودن در بهبود کیفیت زندگی و توقف روال کاهشی ظرفیت عملکردی و حتی اندکی افزایش آن در بیماران نارسایی قلبی موثر است. کیفیت زندگی عامل پیش­بینی­کننده پیامدهای نارسایی قلبی به حساب می­آید، لذا تحقیقات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می­شود.